Ma Yansong: Architectuur en emotie

MAD Architects. Tunnel of Light (Echigo-Tsumari Art Triennale). Foto O Nakamura

Kan architectuur een emotionele ervaring oproepen? Ontdek het werk van architect Ma Yansong en het wereldwijd opererende bureau MAD Architects, geleid door Ma Yansong, Dang Qun en Yosuke Hayano. Sinds de oprichting in 2004 verlegt MAD de grenzen van de hedendaagse architectuur door de relatie tussen mens, natuur en gebouwde omgeving opnieuw vorm te geven. Met werk dat niet louter functioneel is, maar de individuele ervaring versterkt en de zintuigen prikkelt. De opening van de tentoonstelling valt samen met de opening van Fenix, het nieuwe kunstmuseum over migratie in Rotterdam, waarvoor MAD Architects de Tornado ontwierp, een spiraalvormige trap die zich vanuit het gebouw omhoog slingert naar het dak.

De tentoonstelling voert je mee langs Ma Yansongs ideeën en werkwijze: van zijn kritiek op modernisme en globalisering tot zijn gedurfde, vloeiende ontwerpen – van woningen en artistieke installaties tot grootschalige culturele en commerciële complexen.

Je ervaart de tentoonstelling niet alleen met je ogen, maar met al je zintuigen. Je betreedt een ruimtelijk, dynamisch landschap met maquettes, kunst en multimedia, waarin je zelf kunt voelen hoe de architectuur van Mad Architects de omgeving en emoties beïnvloedt.

Organische vormen

Ma Yansong ziet de herhalende patronen en de uniformiteit van veel moderne architectuur als iets dat mensen vervreemt van hun omgeving. Hij stelt daar expressieve, organische vormen tegenover, die mens, stad en landschap weer met elkaar in verbinding brengen.

Met de voltooiing van de twee elegant golvende Absolute Towers bij Toronto in 2012 was Ma Yansong de eerste hedendaagse Chinese architect die een grote architectuurcompetitie buiten China won. Sindsdien heeft zijn werk wereldwijd weerklank gevonden. MAD Architects heeft opdrachten gekregen in onder meer de Verenigde Staten, Japan, Frankrijk, Italië en Nederland.

Shanshui

Het werk van Ma Yansong wordt vaak als futuristisch omschreven, maar zijn visie is sterk geworteld in traditie, met name in de klassieke Chinese schilderkunst shanshui (“berg-water”), waarin de relatie tussen mens en natuur centraal staat. Met zijn concept van de ‘Shanshui City’ heeft Ma Yansong een ontwerptaal ontwikkeld die deze relatie op architectonische en stedelijke schaal onderzoekt. Een ‘Shanshui City’ is geen ecostad of tuinstad, en ook geen stad met architectuur die simpelweg op natuurlijke vormen is gebaseerd. Het gaat vooral om het herstellen van een emotionele band met de gebouwde omgeving, en het opnieuw activeren van onze intuïtieve, zintuiglijke relatie met de natuur.

MAD Architects. Tunnel of Light (Echigo-Tsumari Art Triennale). Foto Osamu Nakamura.

MAD in China

De tentoonstelling in het Nieuwe Instituut laat de ontwikkeling van MAD's werk zien vanaf de vroege jaren 2000 in China, een periode van ongekende economische groei en snelle maatschappelijke verandering. In die tijd organiseerde hij een reeks ‘MAD Dinners’, gesprekken met mensen uit verschillende sectoren in de samenleving over deze veranderingen en hun gevolgen. Ma Yansong reageerde hierop met kritische, maar ook speelse speculatieve voorstellen, zoals Floating Island, een fantasierijke overkapping van de plek waar ooit het World Trade Center in New York stond. Of de transformatie van het Tiananmenplein in Beijing tot een groen park, en een aquarium ontworpen vanuit het perspectief van een vis.

Fish Tank. Beeld met dank aan MAD Architects. Foto Fang Zhenning.

Recent werk

De tentoonstelling brengt het recente werk van MAD Architects onder in drie hoofdstukken: ‘Embodied Nature’, ‘Connective Landscapes’ en ‘Layered Futures’. Deze projecten belichamen zijn ontwerpfilosofie: het versterken van de individuele beleving, het herstellen van verstoorde stedelijke structuren en het bouwen van een toekomst op basis van het verleden. Ze variëren van een kleuterschool in Japan en sociale woningbouw in Beijing tot het ambitieuze Quzhou Sports Park, met een stadion dat als een heuvel in het landschap opgaat, en het Lucas Museum of Narrative Art in Los Angeles, mede opgericht door filmmaker George Lucas en zijn vrouw Mellody Hobson, en ontworpen door MAD Architects.