Werner Herzog: The Ecstatic Truth
Eye Filmmuseum presenteert vanaf 18 juni een tentoonstelling en omvangrijk filmprogramma rondom het werk van de gevierde filmmaker Werner Herzog, die vorig jaar tachtig werd. Met zijn onorthodoxe oeuvre – dat ruim zeventig speelfilms, documentaires en shorts omvat – weet Herzog het publiek al ruim een halve eeuw lang te fascineren met onvergetelijke verhalen, beelden en personages. Zijn films bieden inzicht in het menselijk bestaan en de relatie tussen de mens en de oneindige onverschilligheid en grootsheid van de natuur.
Werner Herzog: The Ecstatic Truth, 18 juni – 1 oktober in Eye Filmmuseum, IJpromenade 1, Amsterdam, eyefilm.nl/wernerherzog. Een tentoonstelling door de Deutsche Kinemathek – Museum für Film und Fernsehen, Berlijn
In zijn werk zoekt Herzog de plekken op waar onze planeet het meest buitenaards aandoet. Van de rand van actieve vulkanen tot de wereld onder het poolijs; van de jungle tot brandende olievelden; van de Sahara tot de dodencel. Hij richt zijn camera op mensen die in extreme omstandigheden leven en overleven – van wetenschappers op Antarctica tot kindsoldaten. De regisseur voelt een sterke geestverwantschap met de dromers, de obsessievelingen, de solitaire rebellen en de gemarginaliseerden, die om welke reden dan ook de gebaande paden links laten liggen. Wat drijft hen?
Middels verhalen over deze buitengewone individuen weet Herzog tegelijkertijd grotere verhalen over het menselijk bestaan te vertellen. Daarbij toont hij zichzelf als iemand met een koele, observerende blik maar ook met een groot mededogen. Ook zijn diepe interesse in voortrazende technologische ontwikkelingen bezielt veel van zijn films.
Met zijn onvermoeibare drijfveer om films te maken inspireert Herzog al generaties lang filmliefhebbers én filmmakers. Daarbij gaat hij controverse nooit uit de weg: de Herzogfilm die géén discussie oproept, moet nog gemaakt worden. Zijn stem – je herkent zijn voice-over uit duizenden – en zijn gecultiveerde no-nonsense imago hebben Herzog een haast mythische cultfiguur gemaakt die in talloze memes op het internet voorkomt.
Overzichtstentoonstelling
De tentoonstelling biedt inzicht in de manier waarop Herzog de wereld onderzoekt en beschouwt. Centraal staat de ecstatic truth, de extatische waarheid waar de regisseur continu naar op zoek is. Hiertoe construeert en stileert hij beelden die deze diepere waarheid blootleggen: “I’m modifying facts in such a degree that they resemble truth more than reality.”
Op deze manier poogt hij de menselijke conditie in onze tijd te vangen en, in zijn woorden, “de innerlijke landschappen van de ziel” te verkennen. Hij schuwt er niet voor de werkelijkheid een handje te helpen om deze diepere, essentiële waarheid in beeld te brengen. Wie enkel geïnteresseerd is in de droge realiteit – de waarheid van de boekhouder – moet, aldus Herzog, maar naar beveiligingsbeelden kijken. Deze filmmaker is geen fly on the wall: hij ziet zichzelf liever als een woedende wesp waar je onmogelijk omheen kunt.
De tentoonstelling is opgebouwd rondom een selectie sleutelscènes uit het oeuvre van Herzog, met iconische beelden uit films als Nosferatu: Phantom der Nacht (1979), Fitzcarraldo (1982), Little Dieter Needs to Fly (1997) en Grizzly Man (2004). Daarnaast zijn er documenten, archiefstukken en rekwisieten te zien, afkomstig uit het Werner Herzog Archief, en wordt zijn team geïntroduceerd. De tentoonstelling is samengesteld en georganiseerd in samenwerking met de Deutsche Kinemathek, Berlijn, die het archief beheert.
Filmprogramma, landelijke vertoningen & gesprekken
Voor het filmprogramma zijn dertig films geselecteerd die gedurende de tentoonstelling in Eye’s bioscoopzalen te zien zijn. Vier hiervan worden door Eye uitgebracht en landelijk vertoond. Ook is er een uitgebreid programma met events, inleidingen en live muziek. Daarbij is ruimte voor een veelheid aan reflecties op zijn oeuvre, van fans én critici.
Lebenszeichen (1968, 87’)
Maβnahmen gegen Fanatiker (1969, 12’)
Auch Zwerge haben klein angefangen (1970, 96’)
Fata Morgana (1971, 79’)
Land des Schweigens und der Dunkelheit (1971, 85’)
Aguirre, der Zorn Gottes (1972, 94’) – landelijk vertoond vanaf 15 juni
Kaspar Hauser - Jeder für sich und Gott gegen alle (1974, 110') – landelijk vertoond vanaf 15 juni
Die groβe Ekstase des Bildschnitzers Steiner (1974, 45’)
Herz aus Glas (1976, 94’)
Stroszek (1977, 116’)
La Soufrière (1977, 30’)
Nosferatu: Phantom der Nacht (1979, 107’)
Fitzcarraldo (1982, 157’) – landelijk vertoond vanaf 15 juni
Gasherbrum – der leuchtende Berg (1984, 45’)
Woodabe – die Hirten der Sonne (1989, 52’)
Echos aus einem düsteren Reich (1990, 93’)
Lektionen in Finsternis (1992, 50’)
Glocken aus der Tiefe – Glaube und Aberglaube in Rußland (1993, 60’)
Little Dieter Needs to Fly (1997, 74’)
Mein liebster Feind (1999, 95’)
Pilgrimage (2001, 20’)
Grizzly Man (2004, 104’)
Rescue Dawn (2006, 125’)
Encounters at the End of the World (2007, 109’)
Bad Lieutenant: Port of Call New Orleans (2009, 122’)
Cave of Forgotten Dreams 3D (2010, 90’)
Into the Abyss (2011, 105’)
Family Romance, LLC (2019, 89’)
Films over Herzog:
Burden of Dreams (Les Blank, 1982, 94’)
Radical Dreamer (Thomas von Steinaecker, 2022, 103’) – landelijk vertoond vanaf 8 juni
Biografie
Werner Herzog (1942, München) maakte zijn eerste film toen hij 19 was. Sindsdien heeft hij meer dan 70 films afgeleverd, en vanuit zijn huidige woonplaats Los Angeles is hij nog altijd actief: behalve als filmmaker ook als acteur, schrijver, operaregisseur en oprichter van de Rogue Film School. Met films als Auch Zwerge haben klein angefangen (1970) en Aguirre, der Zorn Gottes (1972) vestigde hij zijn naam als een van de belangrijkste naoorlogse Duitse filmmakers, naast Wim Wenders en Rainer Werner Fassbinder.
Films als Nosferatu (1979), Fitzcarraldo (1982), Lektionen in Finsternis (1992) en Mein liebster Feind (1999) hebben een onbetwiste plek binnen de internationale geschiedenis van onafhankelijke film. Herzogs werk is veelvuldig bekroond en je kan bijna zeggen dat ‘Herzogiaans’ een genre op zich is geworden: groots, meeslepend, compromisloos en onmiskenbaar twintigste-eeuws.
.gif)
